آبشارها فرصت مغتنم طبيعت‌گردان
آبشارها فرصت مغتنم طبيعت‌گردان
كوهستان ايران از يكسو و جاري بودن رودخانه‌هاي متعدد در آن از سوي ديگر فصل جذابي را در كتاب گردشگري كشورمان رقم زده است كه به‌تناسب اقليم، آبشارهاي گوناگوني را به‌عنوان مقصد طبيعت‌گردان به‌وجود آورده است.
فرارسيدن پاييز مي‌تواند ميزباني طبيعت را با آبشارها، طراوتي ديگر ببخشد تا رونقي براي طبيعت‌گردي ما باشد.با توجه به توصيه سازمان جهاني جهانگردي مبني بر طراحي تور با علايق ويژه، آبشارها مي‌توانند بهانه سفرهاي جذابي باشند كه يك تور با علاقه ويژه يعني ملاقات و لذت بردن از آبشار آن را رقم مي‌زند. با اين وصف و با توجه به فرارسيدن پاييز و فصل بارش بايد توجه داشت كه دل‌سپردن به سقوط قطره‌هاي آب از ارتفاع نيازمند رعايت 2دسته قانون است؛ يكي قوانين زيست‌محيطي و ديگري قوانين ايمني.
اگر به اجمال به بررسي آبشارهاي ايران بپردازيم دست‌كم مي‌توانيم 43 آبشار را در 11 استان كشور نام ببريم. طبيعتاً اين 11 استان همان مناطقي هستند كه كوهستان‌هاي ما در آن واقع شده‌اند.
آذربايجان غربي، كهگيلويه و بويراحمد، لرستان، اصفهان، ايلام، چهارمحال و بختياري، تهران، همدان، اردبيل، گلستان و مازندران ازجمله اين مناطق محسوب مي‌شوند.برخي از اين آبشارها فصلي‌اند ولي بيشتر آنها در تمام سال جاري هستند؛ برخي ويژگي خود را به‌واسطه سرما و يخ‌زدگي كسب كرده‌اند و برخي ديگر با آب و هواي روح‌بخشي كه در محل به‌وجود آورده‌اند.
گاهي تأثير اين آبشارها به‌جايي رسيده كه دماي هوا را در محل سقوط آب نسبت به ارتفاع به‌شدت كاهش مي‌دهد و موقعيتي استثنايي رقم مي‌زند، نظير منطقه‌اي به‌نام«توبيرون» ( به زبان محلي يعني جايي كه تب از تن بيرون مي‌رود) در خوزستان كه محليان از آن براي شفابخشي كساني كه تب داشتند بهره مي‌بردند.در اين ميان ساختار برخي از اين آبشارها سبب تفاوت در آنها شده و همين تمايز، ويژگي‌اي شده تا طبيعت‌گردان بيشتري را به خود جذب كند. نمونه اين آبشارها را مي‌توان در آبشار پله‌اي و 12گانه شيرآباد مثال زد.
آذربايجان غربي: آسياب خرابه.
كهگيلويه و بويراحمد: آبشار بهرام‌بيگي بويراحمد، كنج بنار گچساران، مارگون و سي‌سخت.
لرستان: آبشار چكان، دو رود، تاف و آبشار شوي كه حد فاصل انديمشك و دورود واقع شده است.
اصفهان: آبشار خضر، كردعلي، سميرم، تخت سليمان.
ايلام: چم‌آو، آب‌تاف دهلران و سرطاف.
چهارمحال و بختياري: آتشگاه در 40 كيلومتري لردگان و آبشار چشمه كوهرنگ. همچنين آبشار دره عشق كه ارتفاع بلندي دارد، بين روستاي دره عشق و اورك شاهپوري در اين استان واقع شده است.
تهران: آبشار دوقلو، پسنگ در شيرپلا، سوتك در شمال‌غربي دربند، شكرآب شميرانات، آبشار لار، وسون دربند، امامزاده داوود، ميگون، آبشار فصلي پيچ آدران واقع در 15 كيلومتري كرج- چالوس، سنگان، يخ كوه دماوند و آبشار يخي در جاده چالوس.
همدان: گنج‌نامه واقع در كوه الوند در دره عباس‌آباد.
اردبيل: آبشار گورگور واقع در ديار شيخ صفي.
گلستان: آبشار مينو دشت واقع در 20 كيلومتري گاليكش و در 5 كيلومتري جاده اصلي و آبشار 12گانه شيرآباد.
مازندران: آبشار هريجان، آمل و ايج يا ده قلو.
آبشارهاي اسكندر، ماهاران، غار حاجي‌آباد، شورشورانه، بي‌بي سيدان و سوستون نيز از جمله آبشارهاي متفاوت و منحصربه‌فرد ايران به‌شمار مي‌آيند.
«علي خدابخشي» و «محبوبه ملكي» زن و شوهر تورليدري كه در زمينه طبيعت‌گردي فعاليت مي‌كنند به آبشارهاي درون غاري هم اشاره دارند كه نمونه آن آبشار درون‌غار« برازجان» است.
آبشارهايي كه در ليست نيامده است!
علي خدابخشي و محبوبه ملكي كه هر دو بر پايه تخصص كوهنوردي خود بسياري از نقاط بكر كوهستان را براي طبيعت‌گردي شناسايي كرده‌اند از آبشارهاي ديگري نام مي‌برند كه در ليست آبشارها گنجانده نشده و بيشتر برپايه تجربه شخصي، آن را اطلاع‌رساني كرده‌اند.
«آبشار گزو» حوالي قائم‌شهر و «آبشار كبوددل» و همين‌طور «دووه» در استان گلستان از جمله آبشارهاي جنگلي محسوب مي‌شوند كه در پاييز باتوجه به فصل بارش بايد تجهيزات مناسب كه كفش و لباس متناسب است همراه داشت. اين آبشارها با فرسايشي كه در بستر خود به‌وجود آورده‌اند شكل زيبايي ايجاد كرده‌اند، مثلاً «آبشار گزو» يك‌‌نيم دايره سنگي به قطر تقريبي 50 متر ايجاد كرده كه آبشار در مركز اين انحنا قرار گرفته است.
اين دو كوهنورد- طبيعت‌گرد «آبشار ريجاب» حوالي كرند را نيز براي بازديد توصيه مي‌كنند. خدابخشي مي‌گويد: «ما آبشارهاي طبقاتي هم داريم كه آبشار «شلماش» در سردشت آذربايجان غربي و آبشار «شاهاندشت» در هراز از اين دست محسوب مي‌شود.»
از آبشارهاي فصلي نيز مي‌توان به 2 آبشار كمرد در تهران و آبشار دوساري جيرفت اشاره كرد.
با توجه به اينكه پاييز فرا رسيده و احتمال بارندگي بسيار است براي بازديد از آبشارها حتماً بايد دو دسته قانون را رعايت كنيم؛ يك دسته از قوانين زيست‌محيطي است و دسته ديگر نكات ايمني. نمي‌توان از اين نكته غافل بود كه ما به آبشار برويم و دور از هياهوي زندگي روزمره شهري به صداي جدال آب و ارتفاع بپردازيم و آرامش بگيريم ولي بعد با ريختن زباله به‌ويژه ظروف يك‌بار مصرف اين منظره را تخريب كنيم كه خودمان يك بار ديگر نتوانيم به چنين مقصدي بياييم.
علي خدابخشي و محبوبه ملكي مي‌گويند: «بايد دانست كه زير آبشار به‌دليل فرسايش گودال و چاله‌اي به‌وجود مي‌آيد كه گاهي براي شنا وسوسه‌كننده است ولي بايد توجه داشت كه اين گودال‌ها گاهي خيلي عميق‌تر از آن چيزي است كه ما فكر مي‌كنيم و ممكن است همين موضوع خطر‌آفرين باشد.»
اين توصيه متوجه كساني است كه مي‌خواهند شيرجه بزنند و از ارتفاع به درون حوضچه بپرند.اين2 تورليدر كوهنورد مي افزايند: «راه رسيدن به بسياري از اين آبشارها كوهستاني است و پياده‌روي سختي دارند براي همين حتماً لازم است به اصول اوليه كوهنوردي مسلط باشيم يا با يك تورليدر آشنا و مسلط به چنين مسيرهايي پا به اين عرصه بگذاريم.»
نصب پلاكارد، نوشته، ريختن زباله حتي زباله‌هاي قابل بازيافت همگي مي‌توانند اين مقاصد زيبا را مخدوش كنند پس اگر پا به طبيعت، آن هم از نوع آبشارش گذاشتيد احترام به آن را فراموش نكنيد.
منبع:سایت همشهری آنلاین
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}